Pomnik Ku Czci Ofiar Oświęcimia

W centrum Garbatki-Letnisko znajduje się poruszający pomnik upamiętniający jedną z największych tragedii, jaka dotknęła mieszkańców wsi podczas II wojny światowej. Monument ten poświęcony jest ofiarom masowych aresztowań dokonanych przez Niemców 12 lipca 1942 roku.

Tło wydarzeń

W czasie wojny Garbatka-Letnisko, położona przy ważnym węźle kolejowym obsługującym front wschodni, była miejscem o dużym znaczeniu strategicznym. W okolicznych lasach działały silne oddziały partyzanckie, co sprawiło, że miejscowość znalazła się na celowniku niemieckich represji.

12 lipca 1942 roku ponad 2000 żołnierzy niemieckich otoczyło wieś. Rozpoczęły się brutalne aresztowania. Blisko 800 mieszkańców – mężczyzn, kobiet i młodzieży – zostało zapędzonych na plac tartaku przy stacji kolejowej. Tam kazano im leżeć twarzą do ziemi, gdzie byli bici i poniżani. Następnie zapakowano ich do wagonów i wywieziono do obozu koncentracyjnego Auschwitz.

Z całej grupy przeżyło niespełna 50 osób.

Pomnik i inskrypcja

W hołdzie tym, którzy zginęli oraz wszystkim ofiarom niemieckiego okupanta z gminy Garbatka-Letnisko, w 1969 roku społeczeństwo wzniosło pamiątkowy obelisk. W 2012 roku pomnik został odrestaurowany.

Na granitowej tablicy widnieje poruszająca inskrypcja:

„W hołdzie aresztowanym w Garbatce i okolicy 12 lipca 1942 roku
w liczbie 800 osób, a następnie zamordowanym w niemieckim KL Auschwitz
oraz mieszkańcom gminy Garbatka-Letnisko, ofiarom okupanta niemieckiego
poległym w latach 1939–1945.
Społeczeństwo gminy Garbatka-Letnisko
Data powstania 1969. Odrestaurowany 2012.”